Kế thừa thời trang của mẹ: “Yay” or “Nay”?

Gửi mẹ, mỗi khi nhìn thấy mẹ, con luôn tự hỏi nếu chúng ta gặp nhau ở tuổi đôi mươi, thì mình sẽ nghĩ gì, thấy gì từ những trang phục mà đối phương đang mặc?

Từ khi còn bé, mẹ và con chúng ta thường gắn liền như hình với bóng, mẹ thấy bóng của mình hồi xưa trong đứa con đang lớn lên từng ngày. Nhưng đến khi con bắt đầu ghi nhớ về mẹ, mẹ đã bước sang tuổi tứ tuần, hay thậm chí là hơn thế. Vậy thì, cô con gái này lại trở nên tò mò về dáng vẻ của mẹ khi còn là một thiếu nữ tràn đầy sức sống. Thế giới thời trang luôn quay cuồng và lặp đi lặp lại, nhưng liệu rằng có điểm nào trong cuộc sống của mẹ và con chúng ta, trong khoảnh khắc nào đó, chúng ta sẽ chạm mặt và hiểu nhau hơn, trên vòng tròn lớn của thời gian này không?

Người ta thường đặt cho những món đồ “của mẹ” hoặc “của bà” để ám chỉ sự quê mùa và “cũ kỹ” trong tư tưởng và phong cách thời trang. Điều này đã tồn tại cho đến cuối thập kỷ 1990 và đầu thập kỷ 2000. Các chiếc quần jeans cao cấp qua rốn và những chiếc khăn lụa màu sắc tươi tắn, không ai có thể tưởng tượng rằng những sản phẩm này từ năm 2000 trở về trước có thể trở nên phổ biến lại. Tuy nhiên, một cách kỳ diệu nào đó, những món đồ cổ điển từ tủ quần áo của mẹ, thậm chí cả của bà, đã trở thành những item tiên phong trong thế giới thời trang hiện đại.

Còn nhớ khi thời trang vintage bắt đầu làm mưa làm gió trong thế hệ Millennials. Những người trẻ được sinh ra trong thập kỷ 1980-1990 bắt đầu “lục lọi” các cửa hàng đồ cũ để tìm những chiếc váy xòe chấm bi du hành từ thập kỷ 1950, những bộ váy áo cổ điển và váy ngắn đầy phong cách từ thập kỷ 1960, cùng với vô vàn chiếc khăn lụa sặc màu từ thế kỷ 19, và sự xuất hiện của đôi giày pump thanh lịch và tinh tế. Birkenstocks – đôi dép lê với vẻ ngoài “mộc mạc,” một món đồ quen thuộc của thế hệ Baby Boomers, cũng một lần nữa tái xuất trong thế giới thời trang với sự độc đáo và tính ứng dụng.

Gen Z, thế hệ các cô cậu trẻ cá tính, tiếp tục thúc đẩy sự nổi rộ của thời trang vintage. Lúc này, vintage không chỉ đơn thuần là một xu hướng, mà trở thành một phong cách “vĩnh cửu”. Tiếp nối sau thế hệ Millennials, Gen Z đón nhận nhiều ảnh hưởng từ những thập kỷ 70 và 80. Những chiếc quần jeans “của mẹ” (mom jeans), ban đầu bị coi là lỗi thời, sau đó lại trở thành một item phổ biến trong “giỏ hàng trực tuyến”, cùng với những chiếc vòng cổ ngọc trai – những món trang sức của bà, giờ đây không chỉ được yêu thích bởi các ngôi sao nổi tiếng như Jennie (BLACKPINK), mà còn thậm chí trở thành một phần không thể thiếu trong thế giới thời trang nam giới.

Ta vẫn luôn bị những thứ gọi là “xu hướng” điều khiến. Các cô gái thường mong muốn mình sẽ là người thời trang nhất, theo kịp xu hướng sáng tạo trong thế giới thời trang rực rỡ, nhưng lại thường bỏ lỡ bóng hình của những người phụ nữ tràn đầy cảm hứng ngay gần họ – mẹ, bà. Hoặc chính là những người đã đi trước. Tuy nhiên, không phải lúc nào thời trang của mẹ và con cũng có điểm giao nhau. Ví dụ, trong thập kỷ 1950s, khi các bà mẹ thường mặc cùng một loại váy dài thắt eo để thực hiện công việc gia đình, các cô con thường ao ước ra khỏi nhà để tìm kiếm phong cách của riêng họ. Cuối cùng, chúng đã định hình kỷ nguyên váy ngắn của thập kỷ 1960 hoặc thậm chí là phong cách Punk đầy nổi loạn, thể hiện sự tự do và tương lai riêng của họ.

Nhớ lại những buổi đi mua sắm cùng mẹ hay đơn giản là “unboxing” một gói hàng Shopee trước mặt bà, hẳn nhiều người trong chúng ta đều từng bắt gặp những ánh mắt “phán xét”, những lời bình phẩm đầy “cục xúc” như “mua vớ vẩn”, “mặc xấu như ma”,… từ người phụ nữ “phá mood” ấy. Rồi “mẹ không hiểu” – đây có phải ý nghĩ của hàng vạn đứa con gái trước lời nhận xét không mấy tích cực về bộ đồ mà nó hãnh diện nhất? Đã bao giờ ta thử nghĩ dựa trên cơ sở nào mà mẹ lại tự tin nói lên ý kiến đó? Hay xa hơn là quan niệm thẩm mỹ của mẹ được hình thành như thế nào? Vì sao hồi nhỏ, ta cảm thấy thoải mái khi mặc những món đồ mẹ đưa, mà khi lớn lên lại chối “đây đẩy”, cho rằng quần áo mẹ mua thật lỗi thời, dù đôi khi cũng chẳng buồn mở ra ngoái nhìn lấy một lần?

Gu thẩm mỹ ở từng thời kì đều thay đổi, không chỉ do yếu tố bên trong, mà còn phải xem xét từ góc độ tình hình xã hội thời bấy giờ như chính trị, văn hóa, kinh tế. Nào ai dám nói chính trị không dính dáng đến thời trang. Những năm 50, cái thời mà váy dài sáng màu, cầu vai tròn trịa, thắt lưng tôn dáng hình đồng hồ cát – cái thứ tiêu chuẩn cho trang phục của phụ nữ là kết quả của hậu Thế Chiến II, khi sự phù hợp trong phong cách được đề cao hơn là tính đa dạng. Nào ai dám khẳng định văn hóa cũng chẳng có tương quan với thứ thời trang hào nhoáng. Khi nền văn hóa mở rộng những cơ hội mới, nó cũng đặt ra những nhu cầu mới, những yêu cầu mới – rằng thời trang, phải đúng như ý nghĩa của nó: hợp thời.

Đặt mình trong bối cảnh như thế, thời trang trong mắt của các mẹ, những người tận mắt chứng kiến và trải qua những thời điểm đầy hỗn độn ấy, chắc chắn không đơn thuần là những đánh giá cảm quan mang tính nhất thời, mà nó còn được xây đắp nên từ những sự kiện lịch sử có tầm ảnh hưởng to lớn. Ở thời điểm đôi mươi như con gái, làm sao mẹ dám đủ can đảm mà tự tin ruồng bỏ những định kiến để được là chính mình như định nghĩa của con.

Gu thẩm mỹ cũng có quá trình “dậy thì” của nó. Ngay bây giờ, bạn hẳn sẽ dè chừng trước tủ quần áo tuổi 40 của mẹ nhưng lại sẵn sàng trả giá cho một món đồ từ thời đôi mươi của bà vừa được Dua Lipa hay Bella Hadid diện lên người. Vậy là thật ra, quan điểm thẩm mỹ của ta dễ đồng điệu hơn với những cô gái cùng tuổi, của mẹ thời 20 chứ không phải thời 40 như bây giờ. Các mẹ cũng đã từng có thời chất chơi sành điệu như thế, nhưng khi đã đi qua cái tuổi trẻ xốc nổi bồng bột, mẹ cũng đâu thể yêu mãi cái phong cách cá tính hồi đó. Đây phải chăng là sự “lệch pha” của độ tuổi chứ không phải thời đại?

Việc người trẻ thích gì, người lớn nghĩ sao là cảm quan cá nhân dựa theo trải nghiệm. Hà cớ gì lại ép nó về một quy chuẩn nhất thời ở một thời đại không trường tồn mãi mãi? Đến một ngày nào đó trong tấm thư “Gửi Mẹ”, những đứa con gái khi ngã ngũ mọi chuyện, sẽ lại nhớ ngày còn bé khi nhìn thấy tủ đồ chất đầy quần áo ấy, sự hào hứng khi ướm thử một chiếc đầm quá khổ so với kích thước cơ thể, tập tễnh trên đôi giày cao gót của mẹ. Nếu thời trang là một vòng lặp, giá như điểm giao giữa mẹ con mình là vô cùng. Vì con thấy hãnh diện, và thật ngầu vì được “là mẹ” khi xưa.

Nguồn: Tạp chí Phái đẹp ELLE